Lubię, gdy komiksy kręcą się wokół architektury. A jeszcze bardziej, kiedy głównymi bohaterami są budynki lub słynni architekci.
Wydawnictwo Centrum Architektury specjalizuje się w wydawaniu książek o architekturze, ale ma na swoim koncie także kilka ciekawych komiksów o takiej tematyce. Konsekwentnie, choć dość wolno rozbudowuje od kilku lat swoje portfolio – liczące dotychczas 4 pozycje.
Prawdziwa historia
Piąta, najnowsza, pod tytułem Beton. Ciemna strona budowania za głównego bohatera nie ma, co prawda, żadnego słynnego architekta, ale materię, bez której współczesna architektura nie mogłaby istnieć.
Scenariusz stworzyli: Alia Bengana (architekt) oraz Claude Baechtold (fotograf i dziennikarz). Za rysunek odpowiadał Antoine Maréchal (architekt i ilustrator) a kolorowali: Ilaria Castagna, Matteo Costantino, Gianluca Papi (Arancia Studio).
Komiks powstał w oparciu o reportaże śledcze autorstwa Claude’a Baechtold, Alii Bengana i dziennikarza Antoina Harari. Historie te były publikowane na heidi.news (szwajcarski portal informacyjny), by następnie przerodzić się w komiks (https://www.heidi.news/climat/ce-sujet-repute-ennuyeux-qui-desormais-passionne-les-foules).

Cała prawda o betonie i nie tylko
Przez cały komiks podążamy tropem autorów, którzy odkrywają przed nami tytułowe „ciemne strony” branży budowlanej.
Historia rozpoczyna się kiedy Alia Bengana pracując nad swoim pierwszym projektem architektonicznym, w rodzinnych stronach (Algieria), zaczyna się zastanawiać, dlaczego właściwie wszyscy tworzą konstrukcje z betonu. Szczególnie że w tamtejszym klimacie najlepsze byłby surowe cegły, których głównym składnikiem jest glina.
Ta sytuacja zasieje zasadniczą wątpliwość w głowie bohaterki, która od tej chwili będzie toczyć wewnętrzny spór z wartościami wpajanymi w procesie edukacji – a przy okazji z autorytetem, jakim jest dla niej słynny Le Corbusier, chętnie wykorzystujący beton w swoich projektach.

Dokąd zaprowadzi nas dalej ta historia?… Być może zetknęliście się już z informacjami o „złodziejach plaży” z Jamajki czy „mafii piaskowej” w Indiach. Prawda, że te intrygujące określenia brzmią dosyć egzotycznie? Jak się okazuje, mają wiele wspólnego z historią rozgrywającą się na naszym kontynencie, a która opowiada o walce dwóch szwajcarskich gigantów z branży budowlanej (Orllati i Holcim) o dostęp do atrakcyjnego terenu pod budowę żwirowni…

Komiks oferuje jednak o wiele więcej niż sam wątek sensacyjny – przede wszystkim solidną dawkę wiedzy oraz mnóstwo informacji, z którymi na co dzień nie mamy szansy się zetknąć.
Dlaczego właściciele żwirowni zarabiają podwójnie?… Dlaczego piasek z Sahary się nie nadaje do budowania?… Dlaczego w ostatnich kilkunastu latach co jakiś czas słyszy się o zawalonych mostach, wiaduktach czy kładkach dla pieszych? Co to jest rak betonu?… Fabuła komiksu pozwala poznać odpowiedzi na te i na wiele innych pytań – a przy okazji dowiedzieć się, że niepozorny piasek gra zdecydowanie ważniejszą rolę w naszym wygodnym życiu, niż sądzimy.
Medium komiksowe, a tym samym rysunki, pełnią rolę ewidentnie służebną wobec prezentowanych treści. Mimika postaci pozostaje umowna – ale nie przeszkadza to w odbiorze. To, co mi się podoba, to obiekty architektoniczne: w końcu rysownik jest architektem! Artysta pomimo komiksowej kreski nie szczędzi czytelnikowi interesujących szczegółów. Dobrze wypadają zwłaszcza szerokie plany, prezentujące panoramy miast czy pejzaże – po prostu miło się je ogląda. Może to zasługa umiejętnego posługiwania się perspektywą?

Komiks jest naszpikowany infografikami przedstawiającymi dane liczbowe dotyczące procesów produkcji albo zużywanych zasobów, prezentuje modele funkcjonowania np. żwirowni czy zakładów produkcyjnych.

Autorzy zadbali o podanie źródeł danych, z których zaczerpnięto prezentowane w komiksie wyliczenia. Na samym końcu umieszczono też liczne przypisy, poszerzające lub wyjaśniające niektóre sceny i sytuacje. Dodano także krótkie biogramy osób zaangażowanych w reportaże oraz pozycje książkowe sugerowane jako lektura dla odbiorcy, planującego jeszcze bardziej poszerzyć specjalistyczną wiedzę (niestety w większości francuskojęzyczne, poza dwiema pozycjami publikowanymi w Polsce).
Czy warto?
Komiks mogę polecić zainteresowanym tematyką około architektoniczną lub chcącym pogłębić znajomość zagadnień związanych z budownictwem. Niezależnie od wieku! Jedynym wyzwaniem może okazać się faktyczna determinacja czytelnika w przyswajaniu sobie specjalistycznych informacji. Komiks jest skondensowaną pigułką wiedzy o najbardziej powszechnym materiale budowlanym, o którym, jak się okazuje, wiemy niezbyt wiele.

Recenzja powstała dzięki współpracy reklamowej z wydawnictwem Centrum Architektury.
Dane techniczne: Tytuł: Beton. Ciemna strona budowania Scenariusz: Alia Bengana, Claude Baechtold Ilustracje: Antoine Maréchal Kolory: Ilaria Castagna, Matteo Costantino, Gianluca Papi (Arancia Studio) Tłumaczenie: Martyna M. Lemańczyk Wydawnictwo: Centrum Architektury Liczba stron: 160 Format: 190 × 255 mm Okładka: miękka ze skrzydełkami Data wydania: 20 grudnia 2024 ISBN: 978-83-973423-3-0 |