Historia i przeznaczenie. Dziewczyna z Powstania Warszawskiego [recenzja]

W 2024 roku przypada 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego – zbrojnego zrywu Polaków przeciwko niemieckim okupantom podczas II wojny światowej, który rozpoczął się 1 sierpnia 1944 roku i trwał przez 63 dni. Aby uczcić tę ważną rocznicę, wydawnictwo Scream Comics zdecydowało się wydać komiks osadzony w realiach tego wydarzenia.

Dziewczyna z Powstania Warszawskiego (francuski tytuł: „L’Insurgée de Varsovie”) to dzieło autorstwa Jean-Pierre’a Pécau (scenariusz) i Dragana Paunovica (ilustracje), które przenosi czytelników w sam środek dramatycznych dni Powstania Warszawskiego. Komiks ten należy do serii „Histoire & Destins”, opowiadającej o mniej znanych postaciach historycznych, które w nieoczywisty sposób wpłynęły na przebieg kluczowych wydarzeń.

Zanim przejdziemy do analizy samego komiksu, warto zwrócić uwagę na pewne zamieszanie związane z jego polskim wydaniem. Tytuł, który widnieje w niniejszym artykule, to jego ostateczna wersja. Pierwotnie w materiałach promocyjnych Scream Comics używało tytułu „Historia i przeznaczenie: Powstanie Warszawskie”, z zapowiedzią premiery na sierpień 2024 roku. Jednak tuż przed planowaną premierą, zarówno data wydania, jak i tytuł uległy zmianie – premiera została przesunięta o miesiąc, a nowy tytuł brzmiał „Dziewczyna z Powstania Warszawskiego”, co bezpośrednio nawiązuje do francuskiego oryginału. Niestety, na wielu serwisach (stan na dzień pisania tego artykułu) komiks nadal widnieje pod starą nazwą. Warto mieć to na uwadze, szukając tego tytułu w internecie.

Opowieść koncentruje się na Marii Sabinie Devrim (z domu Tarłowska), młodej Polce, która w wieku 21 lat wstępuje do Armii Krajowej, by walczyć w Powstaniu Warszawskim. Komiks ukazuje nie tylko jej zmagania z niemieckim okupantem, ale także heroizm i determinację tysięcy kobiet i mężczyzn, którzy mimo brutalnych represji okupanta, stawiali opór. Twórcy stworzyli emocjonalnie poruszającą narrację, która realistycznie przedstawia zrujnowaną Warszawę i dramat powstańców. Ilustracje oddają surowość oraz desperację tych nierównych walk, nadając im autentyczny i głęboko dramatyczny wymiar.
Rysunki Paunovića, pełne szczegółów i emocji, doskonale oddają napięcie i grozę tamtych dni. Wprawnie pokazane zostały zniszczenia miasta, jak i bohaterskie starania jego obrońców. Ilustracje wprowadzają czytelnika w realia Powstania Warszawskiego, oddając zarówno brutalność walk, jak i emocjonalną głębię bohaterów, co czyni ten tytuł wyjątkowym nie tylko pod względem treści, ale i formy.

Mimo że moja wiedza o przebiegu Powstania Warszawskiego jest ograniczona, trudno mi ocenić, na ile przedstawione wydarzenia są wierne historycznie. Na szczęście komiks zawiera przypisy, które wyjaśniają kluczowe miejsca i zdarzenia, co ułatwia zrozumienie kontekstu.

Jednakże komiks nie unika pewnych uproszczeń narracyjnych. Postacie czasami wydają się mniej rozwinięte emocjonalnie, a opowieść koncentruje się głównie na aspektach militarnych. Może to nie zadowolić tych czytelników, którzy oczekują bardziej osobistych i psychologicznych wątków. Trzeba jednak pamiętać, że trudno byłoby zawrzeć pełną głębię tej historii na zaledwie 60 stronach, bo tyle liczy ten album.

Mimo tych drobnych mankamentów uważam, że Dziewczyna z Powstania Warszawskiego stanowi ważny wkład w popularyzację historii Powstania Warszawskiego, nie tylko wśród młodszego pokolenia Polaków, ale przede wszystkim poza granicami Polski. Jest to istotne, ponieważ, jak wspomniano w “Rysie historycznym” zawartym na końcu albumu, wydarzenie to jest mało znane na świecie i często mylone z Powstaniem w Getcie Warszawskim z 1943 roku.

Dlatego zdecydowanie polecam ten komiks nie tylko ze względu na jego wartość edukacyjną, ale także za doskonale zbudowaną dramaturgię oraz niezwykle dopracowaną warstwę wizualną.

Recenzja powstała dzięki współpracy reklamowej z Wydawnictwem Scream Comics.