Janusz Sambojan
W pierwszym miesiącu wakacji 2021 roku nakładem Wydawnictwa Replika ukazała się książka argentyńskiego autora Uki Goni pt. „Prawdziwa OdeSSa. Jak Peron sprowadził hitlerowskich zbrodniarzy do Argentyny.”
OD WYDAWNICTWA:
O OdeSSie i ucieczce hitlerowskich zbrodniarzy wojennych i ich sojuszników do Ameryki Południowej po raz pierwszy usłyszałem bodajże w którymś z programów Bogusława Wołoszańskiego. Następnie przeczytałem kilka książek i obejrzałem chyba 2 filmy fabularne (w tym jeden o Eichmannie) w których poruszony był ten temat. Mimo że wiedziałem jak mniej więcej przebiegał szlak przerzutowy to jednak nie znałem szczegółów. Z tego powodu oraz ponieważ książkę napisał rodowity Argentyńczyk (inny punkt widzenia), bardzo chętnie skorzystałem z możliwości przeczytania „Prawdziwej OdeSSy”.
Książkę czytałem dość długo. Powodem powyższego był ogrom nagromadzonych w niej faktów i nazwisk. Wprawdzie na pierwszych stronach znajduje się ponad czterostronicowy wykaz kluczowych postaci, to w treści jest ich wymienionych wielokrotnie więcej. Z tego powodu dość często musiałem przerywać lekturę by zastanowić się (lub sprawdzić) co już wiem o danej osobie lub fakcie. Sprawę skomplikował też błąd (to jest moje zdanie) tłumaczki która niepotrzebnie przetłumaczyła dosłownie stopnie SS – tak np. Otto Ohlendorf został określony jako dowódca brygady SS gdy faktycznie miał on stopień SS-Gruppenfuhrer (odpowiednik polskiego generała dywizji), a opisany jako brygadier SS Walter Schellenberg to faktycznie SS-Brigadefuhrer (odpowiednik generała brygady). Także sam autor chyba czasami się mylił pisząc np. na stronie 322 „Razem z nim podróżował kapitan SS Herbert Kuhlmann, były dowódca legendarnej Dywizji Pancernej Hitlerjugend. Kuhlmann służył w tej jednostce z jednym z najbardziej zaufanych oficerów Hitlera, dowódcą brygady SS Wilhelmem Mohnke.” W rzeczywistości Herbert Kuhlmann był SS-Obersturmbannfuhrerem (odpowiednik podpułkownika) i nie był nigdy dowódcą wzmiankowanej dywizji a jedynie należącego do niej 12 pułku pancernego SS. Z kolei Wilhelm Mohnke dosłużył się stopnia SS-Brigadefuhrer i podczas bitwy w Normandii dowodził 26 pułkiem grenadierów pancernych SS wchodzącym w skład 12 Dywizji Pancernej SS Hitlerjugend, by w sierpniu 1944 roku zostać dowódcą 1 Dywizji Pancernej SS LSSAH, a od kwietnia 1945 roku dowódcą obrony dzielnicy rządowej w Berlinie.
Mimo wzmiankowanych niedostatków, książka przekazuje naprawdę dużo wiedzy w temacie wskazanym w jej podtytule.
Ukazuje poparcie rządzących Argentyną dla Niemiec hitlerowskich przed, w trakcie i po zakończeniu II wojny światowej i co je powodowało. Przy okazji ukazuje też podejście do sprawy Żydów, nawet tych własnej narodowości. Można się z niej dowiedzieć kogo z Żydów i w jaki sposób można było wykupić przez cały okres wojny i kto ten sposób wykorzystywał (lub nie) i kto się bogacił oraz w jaki sposób odbywał się przerzut.
Dopiero następnie na tym tle jest całościowo ukazane w jaki sposób i dzięki czyjej pomocy zbrodniarze hitlerowscy (ale nie tylko) dostawali się do Argentyny i innych sąsiednich państw. Szeroko ukazana jest rola w tym procederze nie tylko Argentyńczyków i Niemców, ale także takich państw jak Szwajcaria i Hiszpania oraz Międzynarodowego Czerwonego Krzyża i Watykanu (poszczególnych księży, biskupów i samego papieża, cytaty wypowiedzi niektórych z nich oraz ich moralność naprawdę mnie zadziwiają), a także obywateli innych państw, w tym jednego Polaka. Autor wskazuje kto przybyłym pomagał w aklimatyzacji i dostatnim życiu oraz w jaki sposób się bogacili i awansowali społecznie. Opisuje także tych którzy musieli się ukrywać przez całe życie.
Ostatnie rozdziały ukazują drogę do Argentyny i dalsze życie w niej najsłynniejszych zbrodniarzy takich jak np. Josef Mengele czy Adolf Eichmann. Na ich tle ukazane są dość szczegółowo losy licznych innych, mniej znanych zbrodniarzy czy hitlerowców za takich nie uznanych ( np. Hans Ulrich Rudel – najsłynniejszy pilot samolotów Ju 87 Stuka).
W sumie książka nie opowiada o organizacji OdeSSa ale o zorganizowanym systemie który pełnił rolę przypisywaną tej organizacji. Jest ona ciekawym przyczynkiem do poznania czasów końca II wojny światowej i powojennych.
Polecam ją przede wszystkim miłośnikom historii ostatniej wielkiej wojny.
DANE TECHNICZNE:
Wydawnictwo………………….Wydawnictwo Replika
Tytuł………………………………..Prawdziwa OdeSSa
Autor……………………………….Uki Goni
Tłumaczenie…………………….Ewa Androsiuk-Kotarska
Wydanie oryginalne………..2002 rok
Format…………………………….145 x 205 mm
Oprawa……………………………miękka ze skrzydełkami
Ilość stron………………………..464 + 8 ze zdjęciami
ISBN…………………………………978-83-66989-23-8
Ps.
Zdjęcia pochodzą ze stron Wydawnictwa oraz innych stron w internecie lub są skanami z opisywanej książki wykonanymi przez autora powyższego tekstu.
