Nieprzypadkowo w tym miesiącu sięgnęłam po ten tytuł. Jeszcze 40 lat temu, dla każdego ucznia w szkole podstawowej data 7 listopada kojarzyła się z nieodłączną akademią upamiętniająca kolejną rocznicę wybuchu Rewolucji Październikowej. Tak tu listopad, a w nazwie październik. Przypomnę, że różnica ta wynika ze stosowania w Rosji przedbolszewickiej kalendarza juliańskiego. Według niego przewrót miał miejsce w nocy z 24 na 25 października, a według kalendarza gregoriańskiego obowiązującego w Europie miało to miejsce w nocy z 6 na 7 listopada.
Antony Beevor, brytyjski historyk, po raz kolejny zabiera swoich czytelników w pasjonującą podróż do najważniejszych wydarzań XX wieku. Tym razem miejscem akcji jest Rosja, w okresie największych zmian ustrojowych, jakie miały tam miejsce.
Żeby zrozumieć wydarzenia opisane w książce, czytelnik musi koniecznie przeczytać przedmowę. Jest to niezbędne, by spojrzeć na opisywane wydarzenia z perspektywy mieszkańca Europy Zachodniej, a nie tylko mieszkańca kraju sąsiadującego i w przeszłości związanego z Rosją. Znajdziemy tam opis spotkania, jakie miało miejsce w 1902 r. w Petersburgu. Na pytanie o możliwość wprowadzenia w Rosji demokratycznych rządów car odpowiedział: “Jesteśmy dwieście lat za Europą w rozwoju naszych narodowych instytucji politycznych. Rosja jest wciąż bardziej azjatycka niż europejska i dlatego rządy muszą być autokratyczne”.
To stwierdzenie jest punktem wyjścia dla zrozumienia tego, co wydarzyło się w Rosji w latach 1917 – 1921.
Autor bardzo szczegółowo opisuje kolejne miesiące i zachodzące w tym okresie zmiany. Analizuje aspekty ekonomiczne, gospodarcze i militarne, które spowodowały wybuch niezadowolenia i doprowadziły do rewolucji i wojny domowej.
Książka ilustrowana jest archiwalnymi zdjęciami i mapami, a narracja autora fantastycznie komponuje się z cytatami z dokumentów historycznych, listów i wypowiedzi świadków tych wydarzeń.
Pomimo dużej objętości książki, jej szczegółowości i dokładności autora oraz bardzo trudnego tematu, czyta się ją jak dobrze napisaną powieść historyczną. Sam tytuł mógłby sugerować, że będzie to kolejny prawie podręcznik akademicki, jedna tak nie jest.
Polecam książkę wszystkim, którzy chcą spojrzeć na historię naszego zakątka Europy z perspektywy np. Winstona Churchilla i innych europejskich polityków początków XX w., ich obaw o to jak sytuacja w Rosji może wpłynąć na losy Europy i jaki będzie miało to wpływ na cały XX wiek.
Nota od wydawcy
Krwawe narodziny sowieckiej Rosji to wstrząsająca lekcja dla świata.
Rewolucja i wojna domowa, która odmieniła losy Europy.
Wyniszczające walki po upadku imperium carów. Dzika wojna domowa. Bezwzględny terror, jakiego nie znał świat. Rosja we krwi widziana oczami wszystkich, od robotnika na ulicach Piotrogrodu, przez oficera kawalerii na polu bitwy, po lekarza w improwizowanym szpitalu polowym.
Antony Beevor powraca w swej szczytowej formie. Tworzy portret konfliktu dawnego ładu z nowym bolszewickim porządkiem. Wykorzystuje oryginalne dowody z wielu archiwów.
Porywająca lektura dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć historię Rosji i burzliwy wiek XX.
#współpracarecezencka
Dane techniczne:
Tytuł: Rosja. Rewolucja i wojna domowa 1917-1921
Autor: Antony Beevor
Tłumaczenie: Wojciech Gadowski
Wydawnictwo: Znak Horyzont
Liczba stron: 672
Oprawa: twarda z obwolutą
Format: 150 × 235 mm
Rok wydania: 2023
ISBN: 978-83-240-8868-3