Sztukmistrz z miasta Lublina [kartka z teatralnego notesu]

Kolejny wieczór w Teatrze Polskim w Szczecinie (a może w Lublinie). Tym razem scena włoska w nowej zaskakującej, bardzo ciekawej odsłonie. Kolorowa scenografia, bogactwo kostiumów, doskonały tekst, a to wszystko doprawione wspaniałą muzyką. Czyli gotowy przepis na udany wieczór.

Akcja spektaklu rozgrywa się w Lublinie w dzielnicy żydowskiej (i nie tylko). Jednak ja już po pierwszych sekundach przeniosłam się do mojego ukochanego Krakowa, a raczej na Kazimierz. A klimat tego miejsca jeszcze bardziej spotęgował tekst utworu Anny Szałapak (Piwnica pod Baranami):

Grajmy Panu na harfie
Grajmy Panu na cytrze
Chwalmy śpiewem i tańcem
Cuda te fantastyczne …

Był on powtarzającym się motywem w spektaklu, niejedynym. Kolejny tekst to utwór Agnieszki Osieckiej Oczy tej małej w pięknym wykonaniu Doroty Chrulskiej (Kataryniarz).

Klimat dzielnic żydowskich w wielu miastach był bardzo podobny. Synagoga, rynek gdzie można było wszystko sprzedać i wszystko kupić, wędrowni akrobaci ze swoimi pokazami, nosiwoda, przekupki itd. Zgiełk, hałas, plotkujące kobiety, biegające dzieci i modlący się chasydzi (w swoich lisich czapach) i tak bardzo charakterystycznych strojach i zadumanych pozach. I ten charakterystyczny śpiew i taniec. Cudowny świat ze swoim unikalnym bogactwem kultury, religii i języka, który już odszedł na zawsze. Świat żydowskiej kultury i obrzędowości – specyficzny, fascynujący, ale zamknięty w swym ciasnym, ortodoksyjnym charakterze. To wszystko mamy w spektaklu. A na tym tle tytułowy sztukmistrz, stojący na granicy dwóch kultur. Jasza Mazur – sztukmistrz, marzyciel, mistrz akrobacji. Zagubiony pomiędzy dwoma światami i kulturami. Tak naprawdę nie należy do świata “zachodniego”, a na własne życzenie ucieka ze swojego świata kultury żydowskiej.

O spektaklu:

Spektakl na podstawie powieści autorstwa laureata Nagrody Nobla, Isaaca Bashevisa Singera – „Sztukmistrz z Lublina”, wydanej po raz pierwszy w 1960 roku, a napisanej w języku jidysz. To opowieść o człowieku pełnym sprzeczności, o próbie odrzucenia wiary, buncie przeciwko tradycjom przodków, jak też o pragnieniu spełnienia marzeń.

Jasza Mazur to tytułowy sztukmistrz, mistrz iluzji, akrobata. Większość czasu spędza w drodze, prezentując swoje umiejętności. Ma wierną żonę, a mimo to romansuje z kilkoma kobietami. Balansując na krawędzi dwóch kultur – żydowskiej i zachodnioeuropejskiej, jak też będąc przekonany o swojej wyjątkowości, zrywa z tradycją i religią swoich przodków. Czy przyniesie mu to upragnione szczęście? Dylematy moralne i religijne sztukmistrza ukazane zostały na tle żydowskich obyczajów oraz magicznych i barwnych pokazów cyrkowych.