Janusz Sambojan
Tym razem proponuję poświęcenie chwilę Waszego czasu wydanej w listopadzie 2020 roku przez Wydawnictwo Replika książce Leonarda J. Pełki pt. „Polska demonologia ludowa. Wierzenia dawnych Słowian”.
OD WYDAWNICTWA:
JEDNA Z NAJWAŻNIEJSZYCH KSIĄŻEK POŚWIĘCONYCH POLSKIEJ DEMONOLOGII
Fascynujący świat słowiańskich duchów i demonów od lat inspiruje najznakomitsze osobistości nauki. Leonard J. Pełka, uczeń Bohdana Baranowskiego, spędził wiele lat swojego życia na studiowaniu tego intrygującego tematu. Efektem jego badań jest „Polska demonologia ludowa. Wierzenia dawnych Słowian” – pozycja wyjątkowa i ponadczasowa.
Demony chmur burzowych i gradowych. Demony wiatrów i wirów powietrznych. Demony domowe, demony zła. Istoty szkodzące położnicom, duszące i wysysające krew. Demony chorób i śmierci. Demony patroszące zwierzęta domowe. Skąd się wzięły? Dlaczego w nie wierzono? Jak z nimi walczono?
Autor odwołuje się do folkloru, nawiązuje do baśni oraz opowieści ludowych z różnych stron kraju, a także do podań i porzekadeł regionalnych. Przedstawia barwny obraz świata polskich demonów, diabłów i istot półdemonicznych, jak również wszelakich strachów, zjaw i mar. Czyni to dokładnie i z pasją, która emanuje z każdej strony tego dzieła.
LEONARD J. PEŁKA urodził się w roku 1929 w Warszawie. Był doktorem nauk humanistycznych, religioznawcą, socjologiem oraz badaczem demonologii ludowej. Opublikował kilkanaście książek, blisko sto artykułów naukowych, a także kilkadziesiąt artykułów popularnonaukowych, wiele recenzji oraz haseł encyklopedycznych. Był kolekcjonerem literatury, malarstwa, ale przede wszystkim rzeźby z zakresu demonologii – zebrał pokaźną liczbę figuralnych ludowych wyobrażeń diabłów. Za swoją działalność dydaktyczną otrzymał wiele nagród. Zmarł w Warszawie w 2020 roku.
Opisywana książka posiada twardą, kolorową i zwracającą uwagę okładkę. Co jest jej treścią, w skrócie przedstawia powyższa notka od Wydawnictwa. Co sam mogę o niej napisać? Bardzo chciałem ją przeczytać. Przez kilkadziesiąt lat życia przeczytałem wiele książek dotyczących historii Polski w których napomykano a to o diable Rokicie, a to Borucie, jakiś mamunach czy też białych damach. Często też mówili o tym przewodnicy podczas zwiedzania różnych historycznych obiektów. Nigdy jednak nie trafiła w moje ręce książka która by traktowała ten temat „kompleksowo”. Gdy jednak zacząłem czytać opisywaną książkę to dość szybko, już po kilku stronach, ją odłożyłem. Powtarzało się to kilka razy. Co było tego powodem? Moim zdaniem, zbyt duże namnożenie określeń naukowych, specyficznych dla tej tematyki. Jako laik musiałem się do tego przyzwyczaić. Gdy to wszystko przemyślałem i sprawdziłem w internecie znaczenie kilku terminów, po trzech dniach usiadłem do niej ponownie i … poszło szybko. Nie będę pisał o czym jest książka gdyż musiałbym ją przepisać. Mnie wyjaśniła wiele spraw o których miałem mylne lub tylko szczątkowe pojęcie. Niektóre z przytoczonych w niej przykładów legend, bajd itp. okazały się znajome – przypomniały mi przeczytane książki i artykuły oraz odwiedzone miejsca.
Umieszczona na końcu książki bibliografia dotyczy okresu od zakończenia II wojny światowej do roku 1980. Na tej podstawie oraz na podstawie samej treści książki, przypuszczam że została ona napisana tuż po wspomnianym wyżej roku. Czy to źle, przecież mija już około 40 lat. Myślę że nie, gdyż dziś wiedzy zawartej w książce, w taki kompleksowy sposób chyba nie udałoby się już zdobyć.
Polecam „Polską demonologię ludową” wszystkim interesującym się tą tematyką oraz wszystkim pragnącym poszerzyć swoją wiedzę. Myślę że czas jej poświęcony nie będzie czasem straconym.
DANE TECHNICZNE:
wydawnictwo……….Wydawnictwo Replika
tytuł……………………..Polska demonologia ludowa. Wierzenia dawnych Słowian
autor…………………….Leonard J. Pełka 
oprawa…………………twarda
format………………….145x205mm
liczba stron…………..399 + 16 z kolorowymi zdjęciami
druk…………………….czarno-biały + kolorowa wkładka
cena okładkowa……49,90 zł
ISBN…………………..978-83-66481-79-4
data wydania………..24.11.2020
Załączone zdjęcia pochodzą z internetu (strona Wydawnictwa) lub są skanami wykonanymi przez autora niniejszej recenzji.
